جراحی EVD یا External Ventricular Drain به معنای تخلیه خارجی بطنی است. این روش نوعی عمل جراحی است که در آن یک لوله باریک به نام کاتتر در یکی از بطن‌های مغز قرار داده می‌شود تا مایع مغزی نخاعی (CSF) از آن خارج شود.
جراحی EVD معمولا برای کاهش فشار داخل جمجمه در شرایط اورژانسی یا پس از برخی جراحی های مغزی انجام می‌شود. افزایش فشار داخل جمجمه می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند موارد زیر باشد:
هیدروسفالی: هیدروسفالی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن مایع مغزی نخاعی بیش از حد در بطن‌های مغز جمع می‌شود و باعث افزایش فشار داخل جمجمه می‌گردد EVD می‌تواند به طور موقت این فشار را کاهش دهد تا زمانی که بتوان علت اصلی هیدروسفالی را برطرف کرد.
آسیب‌های مغزی: در صورت آسیب‌های مغزی شدید، ممکن است خونریزی یا تورم در مغز رخ دهد که منجر به افزایش فشار داخل جمجمه شود. در این شرایط برای کاهش فشار و جلوگیری از آسیب بیشتر به مغز ممکن است از EVD استفاده شود..
عفونت‌های مغزی: برخی از عفونت‌های مغزی مانند مننژیت می‌توانند منجر به افزایش تولید مایع مغزی نخاعی و افزایش فشار داخل جمجمه شوند EVD می‌تواند در این موارد برای کاهش فشار و کمک به بهبود بیمار استفاده شود.
جراحی‌های مغزی: پس از برخی از جراحی‌های مغزی، ممکن است به طور موقت نیاز به تخلیه مایع مغزی نخاعی و کاهش فشار داخل جمجمه باشد. در این موارد نیز می‌توان از EVD استفاده کرد.
روش تعبیه گذاری EVD به این صورت می باشد: جراح یک سوراخ کوچک در جمجمه ایجاد می‌کند. کاتتر EVD که یک لوله نرم و نازک است، از طریق سوراخ ایجاد شده وارد بطن مغز می‌شود. نوک کاتتر باید در محل دقیق مورد نظر در بطن قرار گیرد. انتهای دیگر کاتتر به یک سیستم تخلیه خارجی متصل می‌شود. این سیستم معمولا شامل یک کیسه یا مخزن است که مایع مغزی نخاعی (CSF) در آن جمع می‌شود. میزان تخلیه CSF توسط پزشک و با توجه به وضعیت بیمار تنظیم می‌شود. این کار معمولا با استفاده از یک شیر یا گیره روی کاتتر انجام می‌شود .به این ترتیب، فشار داخل جمجمه کاهش می‌یابد و از آسیب بیشتر به مغز جلوگیری می‌شود. زمانی که علت افزایش فشار داخل جمجمه برطرف شود و وضعیت بیمار پایدار شود، EVD برداشته می‌شود.
جراحی EVD معمولا به عنوان یک راه حل موقت برای کاهش فشار داخل جمجمه استفاده می‌شود. پس از رفع علت اصلی افزایش فشار، ممکن است نیاز به عمل جراحی دیگری برای درمان دائمی مشکل باشد.
از جمله عوارض احتمالی جراحی EVD می‌توان به عفونت، خونریزی، آسیب به بافت مغز و انسداد کاتتر اشاره کرد. با این حال، این روش معمولا بی‌خطر است و می‌تواند در شرایط اورژانسی جان بیمار را نجات دهد.
